Sık görülen birtakım kanser tiplerinin ortaya Çıkma riskini arttıran etkenler

Gülay

Global Mod
Global Mod
Akciğer kanseri risk faktörleri:

-En kıymetli niye sigara başta olmak üzere tütün eserleri

-Asbest, hava kirliliği

Ağız, boğaz, gırtlak, yemek borusu kanserleri risk faktörleri:

-Özellikle sigara kullanması

-Sigara ile bir arada alkol kullanması riski arttırmaktadır

Mide kanseri risk faktörleri:

-Yanmış yağlar

-Salamura ve turşu üzere yiyeceklerin çok tüketilmesi

-Unlu, şekerli besinlerden güçlü beslenme

-Hayvansal besinlerin fazla tüketilmesi

Göğüs kanseri risk faktörleri:

-Ailede göğüs kanserli bulunması

-İyi huylu göğüs hastalığı bulunması

-Daha evvel göğüs kanseri geçirmiş olmak

-İlk adet yaşının küçük olması

-Adetten kesilme yaşının büyük olması

-İlk çocuğu doğurma yaşının büyük olması

-Doğum yapmamış olmak

-ışınıma maruz kalmak

-Yüksek eğitim ve gelir seviyesi

-Yağdan varlıklı yiyeceklerle beslenme

Karaciğer kanseri risk faktörleri:

-B tipi hepatit virüsü

– Aspergilus flavus olarak isimlendirilen bir çeşit mantarın ürettiği aflatoksin ile bulaşmış

besinlerin tüketilmesi

Barsak kanseri risk faktörleri:

-Yağdan varlıklı yiyeceklerle beslenme

-Aşırı alkol kullanması

-Posalı yiyeceklerin az tüketilmesi

Rahim kanseri risk faktörleri:

-Hiç doğum yapmamak

-Şişmanlık

-Şeker hastalığı

-Yüksek tansiyon

EN SIK GÖRÜLEN KANSER CİNSLERİ

Kanserin neredeyse insanlık tarihi boyunca var olan bir hastalık olduğunu düşündüren deliller vardır. Mısır’da ve İnka mumyalarında bu hastalığın belirtilerine rastlanmıştır.

Hastalığın detaylı tanımlanması eski Yunan tabiplerine dayanmaktadır. özetlemek gerekirse çeşitli etkenler kararı hücrelerin denetimden çıkmaları ile daima bölünüp çoğalmaları ve farklılaşmaları olarak bu açıklanan hastalığın “kanser” olarak isimlendirilmesi ise Hipokrat tarafınca yapılmıştır. Lakin kanser konusunda detaylı bilgi birikimine fakat geçtiğimiz yüzyılda ulaşılmıştır.

Bugün kanser beşerler için ana mevt niçinlerinin başında gelmektedir. Gelişmiş ülkelerin istatistiklerine bakıldığında 20 yüzyılın başlarında 8. sıradaki mevt sebebi olan kanserin, günümüzde kalp hastalıklarından daha sonra 2. sırada yer alan ana vefat sebebi olduğu görülmektedir. Dünya Sıhhat Örgütü’nün datalarına göre önümüzdeki 20-25 yıllık vakit dilimi ortasında ise kanserin 1. sırada yer alacak ana vefat sebebi olacağı öngörülmektedir.

Bayan ve adamların yapısının farklılığı göz önüne alındığında insanlarda en sık görülen kanser tiplerini cinsiyete bakılırsa ele almak daha uygun olmaktadır.

Gelişmekte olan ülkelerin yaşamakta olduğu genel şimdiki meselelerin yanında bilgi ve bilgi toplanmasının getirdiği badireler kanserle ilgili istatistiklere de yansımaktadır. Bu niçinle birçok defa bu tıp bilgiler gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bilgiler diye tanımlanarak verilmektedir.

Gelişmiş ülkelerde birtakım yaş kümelerine nazaran bayan ve erkeklerde kanser görülme riski farklı bilgilerde farklı oranlarda olmakla birlikte ortak bilgi, ilerleyen yaşla birlikte kanser görülme ihtimalinin artmasıdır.

Tüm dünyada erkeklerde birinci 3 sırada görülen kanserler:

Prostat

Akciğer

Kolon (Kalınbarsak)

Tüm dünyada bayanlarda birinci 3 sırada görülen kanserler:

Göğüs

Kolon (Kalınbarsak)

Akciğer

Ülkemizde erkeklerde birinci 3 sırada görülen kanserler:

Akciğer

Prostat

Mesane

Ülkemizde bayanlarda birinci 3 sırada görülen kanserler:

Göğüs

Tiroit bezi

Kolon ve rektum (Kalın ve son barsak)

Tüm dünyada 2012 yılında 14.1 milyon yeni kanser hastası belirlenmiştir. En sık görülen kanserler akciğer (1.82 milyon), göğüs (1.67 milyon), kolon ve rektum (1.36milyon) kanserleridir (GLOBOCAN, 2012).

GELİŞMİŞ KANSER TEŞHİS VE TEDAVİ TEKNİKLERİ NELERDİR?

Kanserin hakikat ve tesirli tedavisinin yapılabilmesi için evvela kanser teşhisinin konulması ve hakikat evrelendirilmesi gerekmektedir. Farklı hücrelerden gelişen kanser tiplerinde uygulanması gereken tedavi halleri değişebildiği üzere, birebir kanser tipinin farklı evrelerinde farklı tedavi halleri kullanılması gerekmektedir. Örneğin kaynaklandığı bölgede hudutlu kalmış erken evre bir kanserde birinci tercih sıklıkla ameliyat olurken bedenin uzak bölgelerine yayılmış kanser çeşitlerinde daha fazlacakemoterapi-radyoterapi kullanılmaktadır.

Kanserin teşhisini hassas bir biçimde koyduran tek bir prosedür yoktur. Birbirini tamamlayan teşhis biçimleri:

1- Hastanın yakınmaları, fizik muayenesi

2- Radyolojik yollar

3- Laboratuar testleri

4- Biopsiler

5- Endoskopik incelemeler

6- Genetik testlerdir.

Bunlar içinde radyoloji teknolojik gelişmelerden en çok yaralanan tıp kısımları içinde yer almaktadır. Klasik röntgen sinemaları teşhiste yer almaya devam etmekle bir arada bilgisayarlı tomografi (BT) ve magnetik rezonans (MR) kanser teşhisinin vazgeçilmez biçimleri haline gelmişlerdir. Bilgisayar teknolojisinin de dayanağı ile epeyce süratli tarama yapabilen “multi-slice” BT’ler yardımıyla, standart BT’lerde 20-30dakika süren tüm beden taramaları 30 saniye üzere kısa bir müddetde yapılabilmektedir. Multi-slice BT’lerin yüksek çözünürlük özelliği soluk borusu, barsak üzere içi boş organlarda adete dolaşıyormuş üzere manzara verebilmektedir. Sanal endoskopi denilen bu metot teşhiste ve tedavide yol göstermektedir.

Tümör hücrelerinin fazla şeker tükettiği bilinmektedir. Radyoaktif unsur eklenmiş şeker molekülünün bedene verilerek tümör hücrelerinin adeta kandırılması ve bu türlü görüntülenmesi yolu olan pozitron emisyon tomografisi (PET) öteki tekniklerle gösterilemeyen tümörlerin belirlenmesini sağlamaktadır.

Multi-slice BT ile PET imajlarının üst üste çakıştırılarak oluşturulan PET-BT manzara kaynaştırma (image fusion) usulü teşhis hassasiyetini en üst seviyeye çıkarabilmektedir. bu biçimdece canlı tümör alanları daha âlâ belirlenerek radyoterapi uygulamalarında vurulması için daha hakikat maksat gösterilmektedir.

Renkli Doppler ultrasonografisi tümör kanlanmasını belirleyerek riskli alanları işaretlemektedir.

Tümör hücrelerinden salgılanan ya da bedenin tümör hücrelerine karşı oluşturduğu unsurlar olarak tanımlanan, kısa isimleriyle PSA, PAP, CAE, CA-125, AFP, betaHCG, CA-19.9 üzere tümör belirleyicileri teşhiste ve takipte kıymetli yol göstericilerdir.

Tümör oluşturucu genlerin varlığını yahut tümör baskılayıcı genlerin eksikliğini gösteren genetik testler tümörlerin uygun mi yoksa makus mü seyredeceğini önce bildirebilmektedir. Genetik testler ek olarak ailesel geçiş gösteren kanserlerde bireylerin daha dikkatli izlenmesini sağlayabilmektedir.

Bilgisayar dayanaklı teknoloji, tedavi alanında da büyük gelişmelere niye olmuştur. Yaklaşık 100 yıldır kullanılan bir yol olan radyoterapi bu durumdan en çok fayda nazarann kısım olmuştur. Bugün standart radyoterapiler çabucak neredeyse uzak yayılımlı kanserlerde kemik-beyin ışınlamaları üzere sırf dayanak hedefli ışınlamalarda kullanılır olmuştur. Hastaların BT manzaraları kullanarak oluşturulan 3-boyutlu imajlarının kullanıldığı 3-boyutlu konformal ve onun daha gelişmişi olan “Intensity Modulated Radiation Therapy (IMRT)” teknikleri yardımıyla tümöre daha fazla doz gönderilip etraf dokular korunmaktadır. Bu tedavi muvaffakiyetini arttıran, yan tesirleri azaltan epeyce değerli bir noktadır.

Özet olarak söylemek gerekirse gerçek ve uygun teşhis, evreleme ve gelişmiş tedavi biçimlerinin kullanılması kanserli hastaları hayatta tutma savaşında vazgeçilmez silahlarıdır. Uygun vakitte ve biçimde kullanılmayan silahlarla savaşların kazanılmasının imkansız olduğu unutulmamalıdır.
 
Üst